آلکالوئیدها ترکیبات پیچیده سرشار ازازت هستند؛ و نوع بازی آنها معمولاً اثرات قوی فیزیولوژیک دارد. ضمناً آنها اکثراً سموم گیاهی بسیار مؤثر و دارای اثرات خاصی نیز هستند.
در طب غالباً از نوع خالص آن استفاده شده و ارزش واقعی آن فقط به دست پزشکی ماهر پدیدار می‌گردد. آلکالوئیدها را بر حسب ترکیبات شیمیایی و خصوصاً ساختمان مولکولی آنها در چندین دسته و گروه تقسیم‌بندی می‌کنند. در بخش تفصیلی به گیاهانی برخواهیم خورد که محتوی عناصر زیر هستند:
الف) فنیل آلانیل: کاپسائیسین در فلفل، کلشیسین در گل حسرت.
ب) آلکالوئید ایزوکینولئیک: مرفین، اتیل مرفین، کدئین، و پاپاورین که در تریاک موجود است
آلکالوئیدهای ایندولیک: ارگومترین، اِرگوتامین، ارگوتوکسین از زنگ غلات.
ج) آلکالوئیدهای کینولئیک: شاخه برگ دار سداب معمولی.
د) آلکالوئیدهای پیریدیک و پیپریدیک: ریسینین در کرچک، تری گونلین در شنبلیله، کونیل (سم خطرناک) در شوکران کبیر.
هـ) آلکالوئیدهای مشتق از تروپان: اسکوپولامین و آتروپین در بلّادون. و) آلکالوئیدهای استروئید: ریشه بنفشه معطر، تاج الملوک (آکونیتین به عنوان مثال).
